Het ITLB publiceert ieder kwartaal de cijfers van de conjunctuurenquête bij de Belgische vervoerders. De cijfers voor Q2 2021 ogen relatief mooi. Het ITLB gebruikt ‘gewogen saldi’ om dat uit te rekenen. Dat is het verschil tussen het aantal ondernemingen (in %) dat een stijging van de transportactiviteit signaleert en het aantal ondernemingen (in %) dat een daling signaleert in vergelijking met voorgaand kwartaal. In het nationaal vervoer was het saldo +3,3% en in het internationaal vervoer –2,7%. Ook op vlak van liquiditeitsproblemen klaart de hemel op: gemiddeld rapporteerde 9,2 % van de vervoerders liquiditeitsproblemen in Q2 in vergelijking met 12,1 % in Q1. Een jaar eerder was dat 17,8 %.

Lage faillissementscijfers

Ook in de cijfers van de faillissementen vindt men dat optimisme terug. Bij het schrijven van deze lijnen waren allen de cijfers van het eerste kwartaal 2021 gekend: amper 34 wegvervoerbedrijven gingen toen op de fles. In het hele coronajaar 2020 waren het er amper 97, fors minder dan in 2019 (161).

Die zeer lage cijfers waren echter vooral te wijten aan de diverse maatregelen die de overheid nam om de economische impact van het coronavirus te minimaliseren. “We kunnen ons dus verwachten aan een inhaalbeweging en mogelijk bloedrode cijfers” gaf het ITLB eind 2020 nog aan.

Die falingengolf bleef tot op vandaag uit. “Naast de twee wettelijke moratoria op faillissementen die de Belgische overheid uitriep tijdens de twee eerste lockdowns, gold ook een feitelijk moratorium: tijdelijk gaven de schulden bij de belastingdiensten (FOD financiën) of de sociale zekerheid (RSZ) geen aanleiding tot dagvaarding ter faillissement. Pre-corona waren beide de initiatiefnemers voor dergelijke dagvaardingen”, stelt marktobservator Graydon. Daarnaast waren er ook tal van andere federale en gewestelijke steunmaatregelen.

Vrees voor vloedgolf…

“De komende maanden zullen de steunmaatregelen geleidelijk worden afgebouwd (in de ene regio sneller dan de andere). De aangegane leningen zullen moeten worden terugbetaald. De relance van de economie dekt niet het volledige gecumuleerde omzetverlies in functie waarvan vaak schulden zijn opgestapeld. Ook de belangrijke prijsverhogingen van vele primaire grondstoffen en energie, de tekorten of moeilijke aanvoer van andere producten, zijn hordes die moeten genomen worden. Dit worden dé uitdagingen waar we de komende maanden en jaren voor staan”, waarschuwt Graydon nog.

Wanneer de RSZ, de btw en de fiscus weer actief dagvaarden en stoppen met het verlenen van betalingsuitstel, vrezen velen dus voor een vloedgolf aan faillissementen. De meeste maatregelen worden tussen oktober en eind dit jaar stopgezet.

…maar niet in het transport

“In het wegvervoer verwachten we die golf echter niet”, zegt Philippe Degraef, directeur van Febetra. “Onze bedrijven zijn tijdens de coronacrisis altijd blijven werken, op een aantal uitzonderingen na in sommige sectoren. Vandaag de dag is er zelfs werk bij de vleet”.

Vorig jaar werd er nog vaak inefficiënt gereden omdat de supply chains verstoord waren en de vrachtwagens niet altijd vol waren. Dat bracht de rendabiliteit onder druk. “Dit jaar herstelde de activiteit zich en sinds het derde kwartaal is het zelfs alle hens aan dek. Verladers schreeuwen om wielen. Stel dat er de komende weken en maanden meer faillissementen vallen, zoals Graydon vreest, dan zal dat niet in onze sector zijn”, voegt hij toe. “Als een belangrijke klant over de kop zou gaan, dan zal de vervoerder snel een nieuwe opdrachtgever kunnen vinden”.

Michael Reul, secretaris-generaal van UPTR, beaamt. “Voor de zomer was ik nog overtuigd dat de tweede jaarhelft bloedrood zou kleuren. Ik ben blij te mogen vaststellen dat ik er naast zat. Ik verwacht zelfs dat indien er in andere sectoren veel bedrijven failliet gaan, er in het wegvervoer weinig ‘collaterale slachtoffers’ zullen vallen. Maar zeer weinig transportbedrijven kennen vandaag liquiditeitsproblemen en dus kunnen de meeste tegen een stootje. Een jaar geleden was dat veel minder het geval”.

Factor ‘chauffeurstekort’

“Het economisch herstel is forser dan verwacht. In het wegvervoer is de groei spectaculair te noemen. De stijging van de vraag in het derde kwartaal is zelfs te bestempelen als ‘onverwacht en onverhoopt’. De factor ‘chauffeurstekort’ speelt daar zeker in mee”, zegt Reul nog.

De vraag is natuurlijk of dat plots herstel van blijvende aard is. “A priori zijn er geen redenen om ervan uit te gaan dat tegen het einde van het jaar het tij gekeerd zal zijn. Voorlopig staan alle knipperlichten nog steeds op groen”, zegt Reul.

Het slechte nieuws is dat dit tot overmatig optimisme kan leiden. Signalen uit de markt wijzen erop dat veel verladers zich nog niet bewust zijn van de reële kans op capaciteitsschaarste. Veel beseffen niet dat de vervoerders nu in de ‘driving seat’ zitten. In de onderhandelingen met transporteurs belooft het dus nog steeds te knetteren. Maar dat is een ander verhaal.